ZEHİRLİ BOYA UYGULAMA

18.Nisan.2023 tarihiyle bu yazıyı sizlere sunuyorum. Bu yazıda fiberglas teknelerde su altı zehirli boya uygulama hazırlığı nasıl olmalıdır. Ana konumuz budur. Kendi sandalıma boya uygulamalarını yaklaşık 40 sezondur yapmaktayım. Bir deniz meraklısı olarak umarım bu yazı sizlere faydalı olur. Sezon boyunca sandalınızdan, teknenizden, geminizden daha iyi ve ekonomik seyir için zehirli boya kullanmanız kaçınılmazdır. Temiz bir karinayla ( su altında kalan gövde alanı) daha çabuk hızlanır ve seyirde süreklilik sağlanır. 2.000 devir / dakikada 7 mil hız yapan bir tekne üç ay sonra, hızı 5 hatta 3 mile kadar düşer. Teknenizi römork ile indirip iki, üç gün sonra tekrar karaya alıp garajınıza götürüp park ediyorsanız zehirli boya kullanmanıza gerek yoktur. Bu yazıdaki öneriler en az üç ay denizde – suda sürekli kalan FIBER GLASS – GRP den yapılmış tekneler içindir.

Karaya çekme – alma

Liman, sahil veya kıyıdan teknenizi sudan alıp karaya çıkarma işlemidir. Basınçlı su ile su altı yüzeyine yapışmış çeşitli deniz canlılarını tekne kurumadan yüzeyden kaldırın . Bu işlemden hemen sonra tatlı su ile zımpara yapılarak yüzeyin zehirli boya uygulamaya hazır olmasını sağlamaktır. Sulu zımpara tozu önler. Böylelikle zehirli boyanın içeriğindeki zararlı maddelerin nefes yolu ile vücudunuza girmesini engeller. Kendi kendini temizleyen ( Self-Polishing Antifouling – SPC ) boyalar her ne kadar kendilerini bir miktar suya bırakırlar. Karaya alınan bir tekne 24 ay suda kalsa bile zehirli içeriğe hala sahiptir. Bu işleri yapabilmeniz için gerekli alet ve malzemeleri hazır bulundurmalısınız. Ispatula, maskeleme bandı, zımpara, zımpara takozu, iş kıyafetleri, koruma gözlüğü ve şapkadır. Püf noktası unutmayın ıspatulanın köşe uç kısımlarını zımpara ile yuvarlatınız ki jel kota zarar vermesin.

Teknenin durum tespiti ve incelenmesi

Karaya alın, basınçlı su ile kalıntıları sökün, fırçalayın ve zımparalayın. Teknenin kurumasını sağlandıktan sonra göz ile yakından incelenerek hasar ve kalıntı kontrolü yapın. Değerli tekne sahibi ortam ısısı ve nemi kurumada daha doğrusu tam kurumada çok önemlidir. Burada püf noktası kurumayan nemli kısımların tespiti olmalıdır. Bu alan boya rengi ne olursa olsun yan komşu bölgelerden daha koyu renkli alanlardır. Bu alanlar sorunlu alanlardır. (Bu koyu alanlarda daha kalın boya katmanı olabilir. Denize yakın alanlarda karasal alanlara göre nem oranı daha yüksek olacaktır. Bu yüksek nem oranı kurumayı geciktirir).

Jel Kot sorunları ve tespiti

Jel kot tabakası çatlamış veya kırılmıştır. Bunun sebebi seyir halinde bir kayaya çarpmaktır. Çok düşük hızda çarpsanız bile oldukça sert olan bu malzeme çatlayabilir veya kırılabilir bu kırıktan ozmos olayı başlayabilir. Ayrıca çakıllı bir kumsala baştan kara tekneyi karaya oturtarak yolcu indirmek veya bindirmektir. Başka sebeplerde olabilir. Teknenin imalatında yapılan hatalar. Taşınma ve nakliye sırasındaki hasarlar, karaya alınırken yapılan yanlış uygulamalar. Karada iken yanlış noktalara koyulan dayanak ve destekler ayrıca sıpaya( teknenin formuna uygun üretilmiş metal taşıyıcılar eşek olarak da adlandırılır) oturtma sırasında jel kota zarar verilebilir. Eskiden fiberglas öncesi tekne yapımında genelde ahşap kullanılmıştır. Bir deyim vardır karadaki teknenin üzerine çıkılmaz. Evet tekne devrilebilir veya sizin ağırlığınız ile jel kot zarar görebilir. Sıpa tekneye özel yapılmış ve oturma noktaları zarar vermeyecek şekilde lastik-kauçuk gibi esnek malzemelerle desteklenmiş ise üzerine çıkılabilir. Bir kişiden fazla olmamasına dikkat ediniz.

Bu çatlak boya katmanlarının altında olduğu için açık olarak görünmez. Bu nemli ıslaklık alanındaki tüm boya katmanlarını sökün. Bunun için boya çözücü kullanın. Jel kota zarar vermeyen zehirli boya sökücü jel marin tipi ürün kullanmaya dikkat edin. En hızlı ve çevreci yol budur. Bu malzeme ile tüm boyayı bir kerede sökmeyi başarmanız çok zor. Bu malzeme bir kerede üç ila beş kat boyayı sökebilmektedir. Siz on kat boyayı sökmeyi hedeflediyseniz iki uygulama yapmanız lazım.

Jel Kot hasarları

Boya sökücü rüzgarı ve güneşi sevmiyor. Fakat teknenin her kaldığı gün kira ödüyorsanız işlemi bir an önce bitirmeniz lazım. Böyle bir durumda sökücü jeli kalın bir şekilde sürün ve bir saat sonra ıspatula yardımı ile sıyırın. Boyayı söktünüz ve jel kota ulaştınız hasarlı alanlar varsa artık görünür olacaktır. Bu alanın iyice kurumasını beklemeniz gerekir. Genelde bu alanlar ince bir çizik-çatlak halinde olabiliyor. Çatlağı biraz büyütün sağa sola, aşağı ve yukarı ıspatula ile bu çatlağı büyütün. Fiber elyaf kumaşı da görünür hale gelir. Bu alandan fiber elyaf alanına giren deniz suyu, yerçekimi ( teknenizin karinası yere doğru ise) ve havanın yardımı kurur . Sıcak hava üfleme makinası ya da saç kurutma makinası ile yüzeyi yakmadan kurumayı hızlandırabilirsiniz.

Ozmos

Ozmos denilen istenmeyen bu durumdan tekneyi kurtarmanız zorunludur. Profesyonel tekne eksperlerinin kullandığı ozmos ölçer cihazlar çok pahalılar. Uygun bir seçenek olarak pinsiz ( sivri uçları olmayan-malzemeye batırmadan ölçüm yapan) ahşap nem ölçer bir cihazla tüm tekne karinasını kontrol edebilirsiniz. Genel olarak ozmos kontrolü tekne karaya çıktıktan ve temizlendikten 48-72 saat sonrası yapılmalıdır. http://tekneuzmani.com/ozmoz.html bu linkten ozmos olayı için ayrıntılı bilgi, tespit ve onarım desteği alabilirsiniz. Ozmos tamiri uzmanlık isteyen bir işlemdir. Kendiniz çok derin olmayan yüzeysel hasarları tamir edin. Bunun için su altı ve ozmos tamiri ve jel kot uyumlu malzemeler kullanın.

Pinless Wood Nem Ölçer XRCLIF Dijital Endüktif Ahşap Nem Ölçer. LCD Ekranlı Taşınabilir Ahşap Su Nem Test Cihazı, Tahribatsız Kereste Nem Dedektörü, Zemin için. Bu cihazlar 750 – 2.500 TL arasında satılıyor. https://www.amazon.com.tr/s?k=pinless+ah%C5%9Fap+nem+%C3%B6l%C3%A7er&__mk_tr_TR=%C3%85M%C3%85%C5%BD%C3%95%C3%91&crid=2F5DPI3DJTAR1&sprefix=pinless+ah%C5%9Fap+nem+%C3%B6l%C3%A7er%2Caps%2C139&ref=nb_sb_noss

Yukarıdaki linkten bu cihazları satın alabilirsiniz.

Nem ölçer cihazını nasıl kullanmalı?

Bu cihazlarda 10 adet ahşap tipi için mod vardır. Bu cihazlarda en yüksek yoğunluk özgül ağırlık olarak 1 gr/cm3 dür . Epoksi reçine özgül ağırlığı 0.9-1.3 gr/cm3 dür. Fiber kumaşların özgül ağırlığı ise 1.3 – 1.45 gr/cm3 olarak bulunabilir. Özel imalat fiberglas plakalar üretilmekte olup özgül ağırlıkları 2.0 gr/cm3 dür. Dolayısı ile aşağıda göreceğiniz ahşap nem ölçer cihazı kullanarak doğru nem oranına oldukça yakın bir değer ölçümü yapılabilir.

Burada fiberglas malzemeye en yakın yoğunluk modu seçilir. Bu da 1 gr/cm3 olan ağaç tipi ölçüm modu dur. Bu cihaz size gözle görünmeyen sorunlu alanların tespiti için yol gösterir. Bu arada ozmos sadece su altında değil teknenin diğer alanlarında da olabilir.

Sintinede Su

Burada püf noktası sintinenin tamamen kuru olmasıdır. Nem ölçüm cihazları yaklaşık 2 – 5 cm derinlikte ölçüm yaparlar. Fiberglas -GRP teknelerde toplam kalınlık 5 mm – 15 mm arasındadır) sintinedeki su cihaz tarafından algılanır. Bu da yanlış tespite neden olur. Teknenin sintinesinde su kalmadığına emin olun kıç miçozunu açmayı unutmayın, tekneyi denize indirmeden önce de takmayı. Zehirli boya uygulama astar boyadan sonra en az iki kat olmalıdır. Katlar arası boyanın ortam sıcaklığına göre kuruma süresi vardır. Bu nem ölçer cihazla kurumanın gerçekleşmesini de takip edebilirsiniz.

Ozmos tamiri

Ozmos hasarının onarımı için kullanılan hemen hemen tüm ürünlerin uygulanmasında, yıkama işlemi şarttır. Yıkama işlemi yapılmadan tamire geçmeyiniz. Ozmos yüzeyde kimyasal kalıntılar bırakır ve temizlenmediğinde onarımda başarılı olamazsınız. Zehirli boya uygulama da, ozmos oluşan alanlar teknenin yapısını bozarken boya sorunlarına kaynak olacaktır.

Nem ölçümleri sonucunda gövdenin tam kuruduğundan emin olun. Şimdi sıra epoksi reçine ile elyaf uygulamakta. Su geçirgenliği olmayan epoksi astar ve macunlarla yüzeyi tekrar kaplayınız. Yüzey düzgünlüğü için macun üzerlerini yan yüzeylerle eşit hale getirin. Püf noktası epoksi macun uygulanan yerlere astarın tutunması için zımpara yapın. Ve zımpara tozunu suyla temizleyiniz. İmkan var ise tekrar jelkot uygulaması da yapabilirsiniz. Jel kot tamiri sonrasında astar ve zehirli boya uygulamaya hazırsınız.

Jel kot tamiri

Fiber kumaş ve epoksi reçine kullanmadan alternatif tamir için aşağıdaki malzemeyi kullanabilirsiniz.

Bakın üretici aynen şöyle açıklamış

Ürün Tanımı:
Mastofill çift komponentli, solventsiz epoksi esaslı, çok sağlam polimer yapıya sahip mükemmel bir dolgu
macunudur. Teknelerin su altı ve su üstü kesimlerindeki yüzey kusurlarını giderirken, su ve darbeye karşı
bariyer tabakası oluşturur.
Kullanım Alanı:
Çelik, alüminyum ve ahşap ve GRP (fiberglas) teknelerde kullanımı uygundur.

http://www.moravia.com.tr/?page=urun-detay&a=1&id=29

Evet bu ürünü iki sezon önce 2020 yılında kullanmıştım. Gerçekten işe yarıyor. Kullanımı, karıştırması ve uygulaması kolay. Karıştırdıktan sonra bir saat size zaman tanıyor çift komponent olduğu için birbirini kürleyip donan/sertleşen bir özelliğe sahip ancak 23 C derecede 24 saat sonra zımpara uygulanabiliyor. Yalnız bir kaç püf noktası var. Jel kotta hasarlı alanı yüksek basınçlı hava ile kompresörünüz yok ise ev tipi elektrik süpürgesi ile tozu çekmeye çalışın. Sonrasında temizlik tineri veya aseton ile temizleyin. Kurumasını bekleyin. Arkasından yukarıdaki macunu ıspatula yardımı ile uygulayın. Bu macunu kullandıktan sonra yüzeyi zımparalamayı unutmayınız. Astarın tutunması için zımpara şart bunu unutmayın.

Doğru ürün seçimi çok önemlidir. Her epoksi astar, her epoksi macun ve her reçine bu iş için uygun değildir. Daha ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linkten faydalanabilirsiniz.

https://cesmemarina.com.tr/blog/ozmoz-hakkinda-bilinmesi-gerekenler/

Yüzeyi boyaya hazırlama

Yukarıda ozmos tespiti ve tamirini yaptığımızı varsayalım, boya ve astar tipi için seçim yapmamız gerekir. Tekneyi ikinci el yeni aldık ve sahibi atılan boyayı hatırlamıyor. Tekne 5 yaşında diyelim. Astar dahil her sezon 2 kat zehirli atılsa 11 kat boya uygulanmıştır. Bu kadar boyanın altında neler olduğunu göremezsiniz. Hasarların tespiti için jel kota kadar tüm boyaların sökülmesi gerekir. Tabi bu zaman, daha fazla işçilik ve malzeme demektir. Ozmos olayı tespiti için bu temizlik göze alınmalıdır. Bunu her sene yapılacak bir işlem değildir. Teknenin altına hasar vermedikçe gerekmez.

Tekne yeniye yakın 1-3 yaşında olduğunda ve kullanılan zehirli boya markasını bilmiyorsunuz. Zehirli astarı ve son kat zehirli aynı marka olmalıdır. Var olan boyayı temizleyin ince bir zımpara atın. Arkasından astar ve zehirliyi uygulayın. Şuna dikkat etmeyi unutmayın. Boyada marka aynı fakat yumuşak zehirliden sert zehirliye geçiş yapacağınızı kabul edelim. Evet bu durumda da üreticiler astar kullanılmasını tavsiye ediyorlar.

Zımpara kullanımı

Kompresör kullanılabiliyorsa zımparayı havalı zımpara makinesi ile yapın. Elektrikli titreşim zımpara makinası da kullanabilirsiniz. Zımpara kuru yapılıyorsa mutlaka kapalı koruma gözlüğü ve profesyonel maske kullanılmalıdır. Sulu zımpara size daha az zarar verecektir. Sonrası için sabunlu su veya aseton ile yüzeyin temizlenmesi en önemli işlemlerdendir. Basınçlı yıkama makinası ile zımpara tozlarını uzaklaştırmak en iyi yoldur. Zımparanın çizdiği kılcal kanallar boya tozu ile dolar. Atılan boyanın yüzeye tutunmasını engeller. Bu durum su altında kabarma ve kopmalara neden olur. Su canlıları da bu alanlardan tekneye tutunmaya başlarlar. Fiber teknelerde boya sökme işleminde gaz alevi veya sıcak hava ile boya sökme işlemi yapmayınız. Zehirli boya uygulama bilindiği kadar basit değildir fakat profesyoneller bu işi eski boyanın üzerine iki kat atarak bitirmek ister çünkü az zamanda çok iş yapmak isterler. Bu işleri yaptırdığınızda siz de en azından inceleyin ve neler yapıldığını gözlemleyin.

Zehirli boya sökücü

Yazının başında belirtiğim zehirli boya sökücüyü geçen hafta kullandım. 12 kat boyanın 3 ila 5 katını bir kerede sökebildim. Uygulamayı sünger rulo ile yaptım 2,5 litre 10 metre kare alana yetmedi. 2.5 litre daha sipariş verdim. Burada en önemli nokta şu, güneş ve rüzgar sökücü jeli sürdüğünüz alanı etkiliyorsa sürmeyin. Akşam üstü 2-3 kat olarak uygulayın sabah erken saatlerde ıspatula yardımı ile kolayca sıyırın. Ürün üzerinde yazan açıklama şöyle , sökeceğiniz boya kalınlığı kadar jeli boyanın üzerine uygulayın. Bu pratikte homojen olmuyor tabi ki. Teknenin altında uygulama yaptığınız için yerçekimine karşı savaşmak durumunda kalıyorsunuz.

Boya sökücü su bazlı mı?

Sökemediğiniz yerlere sökücü jeli tekrar uygulamanız gerekiyor. Ayrıca zımpara kullanmaya gerek kalmıyor sonuç olarak sökücü su bazlı ise uygularken sizi rahatsız etmiyor. Kullandığım zehirli boya sökücünün linki aşağıdaki fotoğraftadır. Buradan şöyle bir izlenim oluşmasını istemem, üretici beni ben üreticiyi tanımıyorum. Bu yazı tamamen bana aittir ayrıca sponsorluk veya reklam geliri desteği almadığımı da belirtmeliyim.

Ispatula ile boya sökücünün etkilediği alanlar kabarma olarak belli oluyor. Nemli kalan alanlarda biraz kuvvetli ıspatula darbeleri ile oldukça uzun ve geniş boya parçalarını sökebildim. Yukarıdaki fotoğraflardan görebilirsiniz. Amacım jel kota ulaşmak. Beyaz gördüğünüz alanlar jel kot tabakasıdır.

Sonuç olarak, 3 cm x 6 cm büyüklüğünde bir jel kot hasarı buldum hem üzüldüm hem de sevindim. Bu alan boya ile kaplıydı, boyayı jel kota kadar sıyırdığımda 0,5 mm kalınlığında 3 cm uzunluğunda bir çizgi halindeki çatlağı büyüttüm ve avuç yarısı kadar bir alanda fiber kumaşa ulaştım. Kuruması için bekliyorum. Evet etrafını nem ölçer ile ölçtüğümde etrafındaki sağlam alanlardan daha fazla nem içeriyordu ( % 5 e % 25 ).

Fiberglas malzemeden yapılan yerli otomobil Anadol tarihçesi ilginizi çekebilir. https://otomobiloji.com/anadol-1-bolum-seri-uretim-ilk-turk-otomobili-fiber-glas-turk-tasarimi/. Bu yazının devamı niteliğinde https://otomobiloji.com/otomatik-taslakzehirli-boya-uygulamalari/ ikinci bölüm olarak inceleyebilirsiniz. Bilgi, inceleme ve pratik olarak uygulama bir arada oldu. Teknik yazılar eğlenceli değillerdir. Bilgi paylaşımı ise çok eğlencelidir. Yorum yapabilir, bilginizi siz de paylaşabilirsiniz. Buraya kadar okuduğunuza göre siz de meraklısınız demektir. Her şey merakla başlar.